Wie mag in Zwolle zijn zegje doen over klimaatmaatregelen die de gemeente zou moeten nemen? Loting bepaalt dit voorjaar welke inwoners worden uitgenodigd voor het burgerberaad over onder meer windmolens en schoon vervoer. Een volksvergadering, net als de Aboriginals 5000 jaar geleden belegden. En dat mag wat kosten.
Een vuilnisman, schooldirecteur, bijstandsmoeder en theologiestudent discussiëren over gemeentelijke subsidie op isolatie. Of ze bomen over meer ruimte voor schoon vervoer in de stad en plekken voor zonnevelden. Dit kan later dit jaar zomaar het beeld zijn aan een tafeltje in bijvoorbeeld de Stadkamer of een wijkcentrum.
Want de gemeente wil van inwoners een antwoord krijgen op de vraag hoe Zwolle op een eerlijke manier klimaatneutraal wordt voor 2040. Daarvoor worden 5000 inwoners van 16 jaar of ouder uit de gemeentelijke basisadministratie gevist. Een loting. De ‘winnaars’ krijgen een brief met een oproep zich aan te melden.
De gemeente verwacht dat zo’n 10 procent reageert. Om een goede afspiegeling van de samenleving te krijgen, wordt vervolgens geselecteerd op leeftijd, gender, opleiding, inkomen en postcode. Vooralsnog wordt uitgegaan van uiteindelijk honderd deelnemers aan het zogeheten burgerberaad.
Met een dergelijke volksvergadering wil de gemeente inwoners beter dan nu betrekken bij complexe, vaak polariserende onderwerpen. De groep door loting geselecteerde burgers laat zich informeren, overlegt en komt aan het eind van de rit met aanbevelingen en voorstellen aan de gemeenteraad. De 39 gekozen raadsleden van Zwolle hebben en houden het laatste woord.
Idee van raadsleden D66 en GroenLinks
Het idee voor een burgerberaad komt van de lokale fracties van D66 en GroenLinks. De inmiddels oud-raadsleden Sonja Paauw en Simone Boshove wisten in maart vorig jaar hun voorstel om te experimenteren met nieuwe vormen van lokale democratie door de raad te loodsen.
Zwolse politici gaven onlangs aan dat het burgerberaad zou moeten gaan over het klimaatbeleid, omdat dit als urgent thema gezien wordt. Zwolle werkt al aan plannen voor het gasloos maken van wijken, daken worden vol gelegd met zonnepanelen en in het buitengebied Tolhuislanden komen extra windmolens.
Wat er verder mogelijk is in de stad en hoe Zwollenaren hiervan kunnen profiteren, kan aan bod komen in het burgerberaad. Andere thema’s die voor de volksvergadering in beeld waren zijn wonen, vluchtelingenopvang, bestaanszekerheid en vuurwerk.
Een extern bureau gaat het hele project begeleiden. Volgende maand begint de werving van experts en gespreksleiders en de voorbereiding van de loting. Vlak voor de zomer moet bekend zijn wie er mogen meedoen.
Het is de bedoeling dat het burgerberaad van september tot februari volgend jaar een à twee keer per maand samenkomt. Uiterlijk april 2024 moet er dan een rapport met aanbevelingen liggen. De begroting beslaat ruim 150.000 euro, nodig voor onder meer inhuur van begeleiders, de locatie en een aanwezigheidsvergoeding.
Burgerberaden van Gelderland en minister Jetten
De provincie Gelderland ging Zwolle recent voor met een burgerberaad over het klimaat. Begin deze maand werd het 180 pagina’s dikke rapport van de 150 deelnemers gepresenteerd. Zij kwamen bijvoorbeeld met het plan openbaar vervoer toegankelijker te maken en spoorden de provincie aan het belang van biodiversiteit meer te benadrukken.
Op landelijk niveau wordt gewerkt aan een vergelijkbaar initiatief. Energieminister Rob Jetten (D66) deelde vorige maand een brief met de Tweede Kamer over het instellen van een burgerforum over het klimaat- en energiebeleid. Dat zou op z’n vroegst in het najaar kunnen beginnen. Er wordt rekening gehouden met 6,3 miljoen euro aan kosten, uitgaand van tweehonderd deelnemers.
Een van de meest in het oog springende resultaten van een burgerberaad was dat van 2016 in Ierland. Daar kwamen 99 burgers tot de conclusie dat het verbod op abortus geschrapt moest worden. Dat gebeurde.
Maar, zo schrijven de Zwolse beleidsbepalers in een raadsbrief, burgervergaderingen bestaan al veel langer. Denk aan de Aboriginals die 5000 jaar geleden volksvergaderingen hielden die maanden konden duren. Of de inwoners die in de Griekse oudheid mochten stemmen over besluiten van de plaatselijke overheid. Ook zij werden na loting geselecteerd. Al ging het destijds alleen om mannen. In Zwolle mag iedereen meedoen.
Bron: de Stentor