Tom-Jan Meeus- De invloedrijke politieke duider van de NRC, was te gast bij #buitenhof. Hij schreef een essay voor de maand van de filosofie met als titel ‘Duidelijkheid’. Op de voorkant prijkt het hoofd van Geert Wilders.
Meeus stelde dat ‘duidelijke taal’ binnen de politiek een gevaarlijke keerzijde heeft. Dat impliceert volgens hem namelijk dat er maar één werkelijkheid is, terwijl in een democratie juist verschillende standpunten sámen de werkelijkheid vormen.
Volgens Meeus hebben politici de afgelopen tijd vooral geleerd zo kort en bondig mogelijk te formuleren, in tegenstelling tot enige tijd geleden. Toen was er, bijvoorbeeld in lange televisie-interviews, nog de gelegenheid om complexe standpunten in evenwichtige taal uit te leggen en daarbij genuanceerd denkrichtingen en oplossingen aan te dragen.
Tegenwoordig is de trend in Den Haag om vooral ‘korte duidelijke taal te spreken’. Met schijnbaar ‘korte oplossingen’.
De eenvoudige beeldtaal is daarbij dominant. Dat is het korte ‘plaatje-praatje’ concept met een filmpje voor het behalen van zoveel mogelijk ‘likes’. Met duiding en betekenis geven aan taal en ideeën heeft dat weinig te maken.
Meeus noemde deze stijl ‘Aandachtspolitiek’. Die gaat volgens hem niet over het oplossen van de problemen van mensen (door ideeën), maar over het aanwenden van de problemen van mensen om aandacht te krijgen voor de politicus.
De winnaars van de laatste verkiezingen worden erom bewonderd en vormen nu – vol zelfvertrouwen- het nieuwe gezicht van de politiek.
Toch botst deze schijnbaar ‘duidelijke taal’ hard op de werkelijkheid. Want binnen een democratie is de werkelijkheid opgebouwd uit verschillende standpunten. Dat vraagt om nuance, het kunnen luisteren naar elkaar en proberen te begrijpen welke oplossingsrichting de andere kant van de tafel voor ogen heeft.
Ik vind dit een belangrijk inzicht, waar we meer tijd en aandacht aan zouden moeten besteden. Onze werkelijkheid wordt alleen maar complexer met meer tegenstrijdige belangen, dus het enige wat we kunnen doen in het kader van ‘goed bestuur’ is de besluitvorming zo democratisch mogelijk te maken. En dus tijd en aandacht te besteden aan elkaars taal en denkrichting.
Soms vinden mensen mijn post hier op LinkedIn te lang. Aan de andere kant neemt het aantal volgers alleen maar toe. Daaraan merk ik dat ik blijkbaar niet de enige ben die behoefte heeft aan meer nuance in taal, woorden en oordeelsvorming.
Macht verdient tegenkracht.
In debat, in logica en in betekenisvolle taal. Duidelijke oplossingen bestaan volgens mij niet in een democratie.
Dat is de boodschap die ik haal uit het pleidooi van Tom-Jan Meeus. We zullen meer moeite moeten doen om elkaars woorden écht te willen horen en elkaar echt te leren begrijpen.
Opinie: Mildred Hofkes
Bron: Linkedin